Repo demek, bir menkul kıymetin daha sonra geri alınma taahhüdüyle menkul kıymeti satın almak isteyen kişiye satılmasıdır. Yatırım yapmak isteyen kişi kısa vadeli bir yatırım yapmak ve faiz geliri elde etmek istiyorsa repo işlemi yaparak menkul kıymeti satın alır, kısa süreli vadesi geldikten sonra da aldığı yere geri satar. Bankalar hazine bonosu ve devlet tahvillerini repo işlemiyle müşterilerine satabilirler. Repo işlemi yapan banka, menkul kıymeti satın almak isteyen müşterisine menkul kıymeti teslim eder, vadesi geldiği zaman da teslim ettiği menkul kıymeti geri alır. Repo işleminin daha güvenli işlemesi adına banka bu işlem için makbuz keser. Yatırımcı vadesi geldiği zaman makbuzunu bankaya ibraz ederek menkul kıymeti bankaya verir ve elde ettiği faiz gelirini bankadan alır. Bankaların likidite sorunu olduğu durumlarda özellikle başvurduğu bir yoldur. Repo anlaşmalarının vadelerine “dönem”, “tenör” veya “oran” adı verilmektedir.
Repo İşlemleri
Repo işlemlerini yapmak bankalar aracılığıyla mümkündür. Bankanızın yatırım hesabı varsa repo işlemi yapmak için bankanızın internet bankacılığı sitesini veya mobil uygulamasını kullanarak yatırım işlemlerinizi yönettiğiniz bölümden repo işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz.
Otomatik talimatla da bankalar aracılığıyla repo işlemi yapılabilmektedir. Otomatik talimatla repo işlemi yapmak, bankanın otomatik olarak sizin belirlediğiniz talimatla alış ve satış işlemlerini gerçekleştirmesi anlamına gelmektedir. Otomatik talimatla repo işlemi yapmak için öncelikle bankanız bünyesinde bir yatırım hesabınızın olması gerekmektedir. Bu yatırım hesabınızdaki paranın tamamı veya belirlediğiniz bir tutar için 1 gün, 7 gün ve 30 gün vadeli repo işlemlerinin yapılması talimatı verilebilmektedir. Otomatik repo yapma talimatınızı istediğiniz zaman bankanıza başvurarak iptal edebilirsiniz.
Repo Çeşitleri Nelerdir?
Repo işleminin türleri şu şekildedir: düz repo, ters repo, gecelik repo, açık repo, karşılıksız (fiktif) repo, sürekli repo, vadeye kadar repo, döviz swapı repoları, esnek repo. En çok uygulanan repo işlemleri ise düz repo, ters repo ve gecelik repo işlemleridir.
Ters repo, düz repodaki işlemin tarafının değiştiği işlemdir diyebiliriz. Ters repoda, yatırımcı menkul kıymeti geri satacağını taahhüt etmekte ve aynı zamanda menkul kıymet başlangıç valöründen alınıp bitiş valöründen satılmaktadır.
Gecelik repo işleminde ise işlemin vadesi 1 gün gibi kısa bir süredir. Menkul kıymetin satıldıktan sonra geri alınması 1 günlük olmakta, taraflar farklı bir anlaşma yapmadıkları takdirde işlemin valör tarihi aynı gün olmaktadır. Menkul kıymetin geri verilip paranın satıcıdan alındığı tarih ise ertesi gün olarak belirlenir.
Repo Yatırımı Nasıl Yapılır?
Repo işlemini bir aracı kurumla veya bankayla yapabilirsiniz. Genellikle banka ile gerçekleştirilen repo işlemleri, bankanızın internet şubesi veya mobil bankacılık uygulamasındaki “Yatırım işlemleri” başlıklı menülerden yapılabilmektedir. İşlemin mantığı yatırım yapmak isteyen kişinin bankaya hangi oranda ve ne tür bir menkul kıymetle yatırım yapacağını bildirmesi, ardından bankanın ona bir makbuz teslim etmesiyle gerçekleşmektedir. Menkul kıymetin teslimi yerine geçen bu makbuzun tesliminden sonra, yatırımcının yaptığı repo işleminin türüne göre vadesi geldiği zaman makbuzu bankaya ibraz etmek suretiyle bankadan faiz gelirini elde etmektedir. (Menkul kıymetin alış fiyatı ile satış fiyatı arasındaki fark yatırımcının karını oluşturmaktadır.)
Repo Faiz Oranları
Ülkemizde repo işlemlerine uygulanacak faiz oranları, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından belirlenmektedir. Dönemsel olarak güncellenen repo faiz oranlarını duyuran Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın resmi sitesine girerek bulunduğunuz dönemdeki repo faiz oranlarını görebilirsiniz. Repo işleminden elde edeceğiniz getiri üzerinde etkili olan repo faiz oranları, açıklandığı dönemdeki bütün repo işlemlerine uygulanır.
Repo Hesaplama
Repodan elde edeceğiniz geliri hesaplamak için belirli bir formül vardır bu formül şu şekildedir: Faiz Oranı / 36.500 X Vade X Anapara = Brüt (Vergi Öncesi) Repo Getirisi. Repo hesaplama formülündeki gerekli yerlere kendi işleminiz için olan bilgileri eklerseniz, repo işleminden elde edeceğiniz geliri hesaplayabilirsiniz. Temel olarak repo işleminden elde edeceğiniz gelir alış ve satış değeri arasındaki farka dayanmakla birlikte faiz oranları ve vadeyi denkleme eklediğinizde esas rakama ulaşabilirsiniz. Aynı zamanda bankaların birçoğu repo işleminden elde edeceğiniz geliri hesaplayabilmeniz için kendi sitesinde repo hesaplama araçları mevcuttur, kendi işleminize dair bilgileri repo hesaplama araçlarına girerek repo gelirinizi hesaplayabilirsiniz.
Ayrıca Gerçek ve Tüzel Kişi Ne Demek? Bilgilerine de bakabilirsiniz.